Jeśli macie dość „bohaterów drugiego planu”, albo odwrotnie: wkurzacie się, że przełęcz przed górami wychodzi wam nieostra – nie macie wyjścia: czas przełączyć tryb aparatu na manualny lub tryb wyboru przysłony i zacząć wykorzystywać ten najważniejszy parametr fotografowania.
Przysłona to specjalny mechanizm w obiektywie, który przypomina ludzką źrenicę oka. Składa się z dużej liczby (różnej w zależności od modelu obiektywu) metalowych listków, za pomocą których można odpowiednio regulować jej wartość. Przez otwór przysłony do wnętrza aparatu wpada określona ilość światła słonecznego – o tym jak duża, decyduje fotograf właśnie za pomocą zwiększenia lub zmniejszenia otworu przysłony.
Najczęściej spotykane wartości przysłony mieszczą się w skali od f/1,8 do f/32, lecz istnieją obiektywy, które wykraczają poza ten zakres. W nowoczesnych aparatach cyfrowych można zmieniać wielkość otworu przysłony nawet o 1/3 stopnia, dzięki czemu mamy możliwość bardzo precyzyjnego naświetlania kliszy lub matrycy.
Jak używać przysłony?
Przede wszystkim trzeba wiedzieć, że wartości przysłony opisywane są w odwrotnej kolejności. Duży otwór przysłony posiada niską wartość liczbową, jak choćby f/2,8, natomiast mały otwór przysłony to f/22. Najprościej tłumacząc: gdy jest ciemno i nie możemy zwiększyć doświetlenia zdjęcia innymi parametrami (ISO lub czasem naświetlania), warto dać niską wartość liczbową przysłony. Gdy jest jasno – odwrotnie. Ale to tylko połowa efektu, jaki daje zmiana parametrów przysłony
Przysłona jest kluczowym elementem ustawiania głębi ostrości, czyli decydowanie o tym, jak wiele elementów na zdjęciu ma być ostrych. Mały otwór przysłony (wysokie parametry) powoduje powstanie dużej głębi ostrości (co jest dobre np. w fotografii krajobrazu), natomiast duży otwór (niskie parametry przysłony) daje efekt odwrotny – ostra jest niewielka część obrazu, za którą mamy wyraźnie rozmyte tło (dobry efekt np. w fotografii portretowej).
Czy przysłona jest najważniejsza?
Zdecydowanie tak. Innymi parametrami można uzyskać interesujące efekty na fotografii – np. czasem naświetlania rozmywa się obiekty w ruchu, a wysokie ISO i krótki czas naświetlania pozwalają zamrozić ruch w ułamek sekundy, jednak to właśnie przysłona jest podstawowym parametrem, którym pracuje się w większości zdjęć – od sportowych, po sesje zdjęciowe.
Jak ją wykorzystywać w praktyce? Podczas fotografowania detalu, makrofotografii oraz fotografii portretowej (rozumianej w sposób klasyczny) wskazane jest korzystanie z dużego otworu przysłony. Dzięki temu ostrość zatrzyma się na głównym obiekcie, natomiast tło będzie rozmazane. W przypadku fotografii plenerowej, architektury i fotografii wnętrz (gdy fotografujemy całe pomieszczenia) warto korzystać z małego otworu przysłony. Dzięki temu wszystkie elementy obrazu, zarówno na pierwszym, drugim, jak i trzecim planie będą jednakowo ostre. Efekt ten jest też oczekiwany w większości zdjęć produktowych.